ỦY BAN GIÁM SÁT TÀI CHÍNH QUỐC GIA

Phiên giao dịch đầu tuần (ngày 16-7), giá USD trong các ngân hàng (NH) thương mại tiếp tục xoay quanh mức 23.100 đồng/USD, trong khi giá USD trên thị trường tự do vẫn neo ở mức rất cao, vượt 23.300 đồng/USD. Tỉ giá đã bắt đầu có những đợt tăng mạnh từ cuối tháng 6 đến nay, do sức ép từ những biến động bên ngoài.

Áp lực chủ yếu từ bên ngoài

Tính từ đầu năm đến nay, tỉ giá trung tâm đã tăng khoảng 1,1% so với đầu năm, tỉ giá trong các NH thương mại tăng khoảng 1,45% trong khi tỉ giá trên thị trường tự do tăng khoảng 2,5%. Giá USD tăng cao nhưng theo nhiều NH thương mại, cung cầu ngoại tệ vẫn khá ổn định và các nhu cầu hợp pháp của cá nhân, doanh nghiệp (DN) vẫn được đáp ứng đầy đủ. Chính sách tỉ giá trung tâm của NH Nhà nước cũng linh hoạt hơn, sẵn sàng bán ngoại tệ can thiệp thị trường…

Chuyên gia kinh tế TS Cấn Văn Lực phân tích tỉ giá có những biến động gần đây là khách quan, do đồng USD tăng tương đối mạnh. Tính trong 6 tháng đầu năm, chỉ số đồng USD đã tăng giá khoảng 3,3% và dự báo còn tăng nữa với lý do Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) đã tiếp tục tăng lãi suất nhanh hơn và kinh tế Mỹ đang tăng trưởng tích cực. Yếu tố này sẽ tạo ra áp lực với tỉ giá.

Đồng thời, liên quan đến yếu tố thời vụ, tức là thông thường vào cuối tháng 6, một số DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) quyết định mua ngoại tệ để chuyển lợi nhuận về nước. Một số nhà đầu tư thoái vốn ra khỏi thị trường chứng khoán nhưng tính tổng thể từ đầu năm đến nay, nhà đầu tư ngoại vẫn mua ròng khoảng 1,5 tỉ USD.

“Một yếu tố khác là chiến tranh thương mại Mỹ – Trung đã, đang xảy ra và khi đó có nhiều tác động liên quan đến kinh tế, thương mại, đầu tư đối với các nước, trong đó có Việt Nam. Riêng vấn đề tỉ giá, khi chiến tranh thương mại xảy ra, một số nước có điều chỉnh nhẹ tỉ giá của mình, trong đó có Trung Quốc. Dù vậy, Trung Quốc điều chỉnh giảm giá nhân dân tệ 3%-4% do nhiều nguyên nhân bao gồm cả yếu tố tỉ giá… Từ đó, tạo áp lực tâm lý với VNĐ. Áp lực đối với tỉ giá từ đầu năm đến nay và những tháng cuối năm sẽ căng hơn, với cả lý do bên trong lẫn bên ngoài” – TS Cấn Văn Lực nhận định.

Trong các yếu tố ảnh hưởng lên tỉ giá, còn có tác động đến từ việc giảm giá của đồng nhân dân tệ gần đây, trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung. Hiện Mỹ và Trung Quốc là 2 đối tác thương mại đặc biệt quan trọng với Việt Nam. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với khoảng 1/5 tổng kim ngạch xuất khẩu, còn Việt Nam nhập khẩu nhiều nhất từ Trung Quốc với khoảng 1/4 tổng kim ngạch nhập khẩu. Do đó, cuộc chiến thương mại và sự mất giá của đồng nhân dân tệ thời gian qua có ảnh hưởng tới kinh tế thế giới, trong đó có Việt Nam.

Tại báo cáo kinh tế vĩ mô quý II/2018 của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), nhóm nghiên cứu nhận định VNĐ vẫn đang được neo giá theo đồng USD. Khi đồng nhân dân tệ mất giá mạnh, cán cân thương mại của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng nặng do hàng Trung Quốc giá rẻ ồ ạt chảy vào thị trường nội địa. Đồng thời, tỉ giá USD/VNĐ vẫn chịu nhiều sức ép tăng mạnh trong bối cảnh thị trường tài chính quốc tế bộc lộ những lo ngại khi cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung leo thang.

Chuyên gia tài chính – TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng tỉ giá đã biến động một cách “lạ lùng” trong 1 tháng qua, sau 5 tháng đầu năm ổn định. Cụ thể trong 5 tháng tỉ giá biến động khoảng 0,3%-0,4% nhưng riêng tháng 6-2018 tỉ giá biến động mạnh. Biến động mạnh như vậy trong 1 tháng là do tác động từ chiến tranh thương mại và thị trường chứng khoán.

“Trong 3 tháng qua, đồng nhân dân tệ đã mất giá 5,4% khi Mỹ bắt đầu nhăm nhe trừng phạt Trung Quốc, còn Việt Nam giữ ổn định tỉ giá so với USD nên tính ra VNĐ đã lên giá so với đồng nhân dân tệ. Tôi cho rằng Trung Quốc còn nhiều dư địa để phá giá đồng tiền nước này, từ đó có sức ép lên tỉ giá USD/VNĐ” – TS Hiếu dự báo.